wytyczne budowy studiów radiowych

Wszystkie przedstawione poniżej wytyczne budowy studiów radiowych mają zapewnić poziom zakłóceń własnych rzędu 25¸30dBA oraz dobrą izolację akustyczną od szumów i hałasów zewnętrznych.

Rozmieszczenie ustrojów dźwiękochłonnych i rozpraszających

Rozmieszczenie materiałów i ustrojów dźwiękochłonnych, jak i rozpraszających ma istotne znaczenie dla zapewnienia poprawnego rozkładu energii dźwiękowej w pomieszczeniu. Z dotychczasowych doświadczeń można ustalić następujące warunki dla studiów:

• w pomieszczeniach prostopadłościennych należy naprzeciwko materiałów i ustrojów dźwiękochłonnych umieszczać elementy rozpraszające lub materiały bądź ustroje dźwiękochłonne o różnych częstotliwościach rezonansowych,
• we wszystkich pomieszczeniach, zarówno prostopadłościennych, jak też o kształtach nieregularnych, materiały i ustroje dźwiękochłonne powinny być umieszczone na przemian z elementami rozpraszającymi, przy czym wartości współczynników pochłaniania materiałów i ustrojów dźwiękochłonnych położonych obok siebie nie powinny zbytnio się różnić,
• średnie współczynniki pochłaniania trzech poszczególnych przeciwległych par (ścian, sufitu i podłogi) powinny być równe lub bliskie sobie,
• podział powierzchni rozpraszających dźwięk na mniejsze elementy powinien być przeprowadzony z uwzględnieniem faktu, że im mniejsze są wymiary elementu rozpraszającego, tym większa jest częstotliwość, począwszy od której zaczyna się jego działanie rozpraszające.

Podłogi pływające

Pływające podłogi stosowane są na stropach dla zwiększenia ich izolacyjności akustycznej oraz tłumienia dźwięków uderzeniowych. Składają się one z warstwy przeciwdrganiowej (styropian "akustyczny", sprężyny) oraz płyty dociskowej stanowiącej równocześnie podkład pod wierzchnią warstwę podłogową. Styropian akustyczny jest materiałem mało wytrzymałym, stąd w przypadku większych pomieszczeń wykorzystywane są sprężyny. Płyta dociskowa w pływającej podłodze powinna być odizolowana od ścian za pomocą warstwy materiału sprężystego. W przeciwnym przypadku efekt tłumienia dźwięków uderzeniowych przez pływająca podłogę maleje.

Okna dźwiękoszczelne

W przypadku studiów radiowych okna zewnętrzne powinny być potrójne, szczelne, najbardziej jednak pożądane jest unikanie okien w ogóle. Izolacyjność akustyczna okien podwójnych lub potrójnych zależy od:

• grubości szyb składowych
• odstępu między tymi szybami
• powierzchni szyb

Okna między studiami a pomieszczeniami kontrolnymi (okna reżyserskie) muszą być wykonane z dwóch lub trzech grubych tafli szkła o różnych grubościach (w celu uniknięcia tych samych częstotliwości rezonansowych) umieszczonych w odstępie około 10cm, odizolowanych od ram paskami gumy lub cienkiego filcu i dociśniętych drewnianymi listwami. Powierzchnia okna dźwiękoszczelnego powinna być możliwie mała a szyby powinny być wykonane z jednej tafli szkła , gdyż wszelkie dodatkowe połączenia zmniejszają szczelność okna. Izolacyjność akustyczna tak skonstruowanych okien sięga 45dBA (dwie szyby) lub 55dBA (trzy szyby).

Drzwi dźwiękoszczelne

Wartość izolacyjności akustycznej drzwi zależy od:

• izolacyjności akustycznej płyty drzwiowej (pojedynczej, podwójnej a najlepiej wielowarstwowej)
• szczelności drzwi, a więc pośrednio od rodzaju drzwi (jednoskrzydłowe, dwuskrzydłowe) oraz skutecznego docisku na obwodzie, czyli od rodzaju zastosowanego zamka
• objętości komory powietrznej (tzw. przedsionka ciszy) i jej chłonności akustycznej w przypadku drzwi podwójnych
• odpowiednio zamontowanych progów

Zastosowanie podwójnych drzwi wielowarstwowych z przedsionkiem ciszy wyłożonym ustrojami dźwiękochłonnymi umożliwia uzyskanie izolacyjności akustycznej drzwi rzędu 60dBA.

Klimatyzacja

Odpowiednie wytłumienie hałasu generowanego przez urządzenia klimatyzacyjne w studiach radiowych ma kluczowy wpływ na poziom szumów w pomieszczeniu. Ograniczenie szumu wytwarzanego przez klimatyzację można uzyskać stosując:

• ograniczenie prędkości przepływu powietrza w kanałach wentylacyjnych (4 ¸ 10m/s)
• zredukowanie prędkości powietrza przy wlotach do studia (0,8 ¸ 1m/s)
• w miarę możliwości umieszczanie rur poza studiami oraz wytłumianie ich na zewnątrz
• tłumienie hałasów poprzez zastosowanie tłumików akustycznych
• wyłożenie wnętrz kanałów materiałem dźwiękochłonnym
• zmniejszanie przekrojów oraz załamywanie rur

Reżysernie

Najczęściej spotyka się jedno z dwóch rozwiązań architektonicznych pomieszczeń wykorzystywanych jako reżysernie w studiach radiowych lub nagraniowych. Są to:

• koncepcja LEDE (ang. live end, dead end)
• koncepcja "non-environment"

W przypadku koncepcji LEDE (skrót od live end, dead end) pomieszczenie jest podzielone na dwie części. Jedna z nich (obszar wokół monitorów odsłuchowych) jest wyłożona materiałami dźwiękochłonnymi (część wytłumiona, "martwa" ang. dead). Druga część natomiast (za słuchaczem) jest silnie rozpraszająca ("żywa" ang. live). Do tego celu wykorzystuje się kasetony i inne konstrukcje zaokrąglone lub z otworami. Taka konfiguracja studia zapewnia większą dokładność i wierność brzmienia reprodukowanego dźwięku.

W przypadku koncepcji "non-environment" mamy do czynienia z pomieszczeniem prawie bezechowym, w którym jedynymi powierzchniami odbijającymi dźwięk są ściana przednia oraz podłoga.