zasady projektowania sal koncertowych

Projektowanie dużych sal do słuchania bezpośredniego jest znacznie utrudnione, ponieważ brak jest jednoznacznego kryterium określającego jakość akustyczną wnętrza, które pozwoliłoby zaprojektować odpowiednie warunki akustyczne sali, a po jej zrealizowaniu ocenić je obiektywnie. Zasadnicza trudność wynika stąd, że jakość akustyczna sali w warunkach eksploatacji oceniana jest subiektywnie. Parametry akustyczne sali uchwytne ilościowo są współzależne, lecz niekiedy przeciwstawne, co ogranicza możliwość ustalenia ich optymalnych wartości. W polu akustycznym występują również zjawiska nieuchwytne ilościowo, np. rozproszenie (dyfuzyjność), które w znacznym, a nieraz decydującym stopniu, wpływaja na jakość akustyczną wnętrza.

Przy projektowaniu akustycznym sal koncertowych i operowych może być przydatna skala oceny akustycznej dużych sal koncertowych i operowych opracowana przez wybitnego akustyka amerykańskiego L. L. Beranka.

Jedną z głównych cech określających własności akustyczne pomieszczenia stanowi rozkład energii w widmie drgań własnych danego pomieszczenia. Im bardziej równomiernie w widmie częstotliwości będą rozmieszczone częstotliwości własne pomieszczenia i im będzie ich więcej, tym pole akustyczne będzie lepiej rozproszone, lepsze będą walory akustyczne pomieszczenia.

Sale koncertowe i operowe powinny zapewnić uzyskanie:

• dobrej zrozumiałości tekstu słownego,
• dobrej wyrazistości utworu muzycznego,
• walorów brzmieniowych (brzmienie dźwięku powinno być pełne i jasne),
• równomierności nagłośnienia w każdym miejscu widowni,
• dobrej słyszalności między aktorami na scenie i muzykami w fosie orkiestrowej.

Pierwsze trzy wymagania są częściowo przeciwstawne, gdyż dobrą zrozumiałość tekstu uzyskuje się przy dość krótkim czasie pogłosu, a dla pełni brzmienia niezbędny jest długi czas pogłosu, co wymaga kompromisu.
Z walorami brzmieniowymi wiąże się odczucie przez słuchaczy bliskości źródła dźwięku, które zależy od różnicy czasów dojścia do słuchacza pierwszej fali odbitej i fali bezpośredniej.
Równomierność nagłośnienia, zarówno przestrzeni zajętej przez muzyków, jak i przestrzeni przeznaczonej dla słuchaczy, zapewnia jednakowo dobre warunki w każdym miejscu odbioru dźwięku. Równomierność nagłośnienia zależy głównie od ukształtowania wnętrza i wiąże się z długością czasu pogłosu oraz z rozproszeniem dźwięku.