adaptacja pomieszczeń

Projekt adaptacji studia S4

Nierównomierność pola, czyli niedostateczne rozproszenie energii akustycznej jakie posiada to pomieszczenie oraz nieoptymalny czas pogłosu pogarsza znacznie zrozumiałość mowy. Dobre rozproszenie energii zależy oczywiście od kształtu i proporcji pomieszczenia, ale w znacznym stopniu także od rozmieszczenia różnych typów ustrojów akustycznych, a więc ustrojów bądź powierzchni pochłaniających, rozpraszających i odbijających.

W małych pomieszczeniach prostopadłościennych, takich jak opisywane studio (kubatura 48m³) stosowanie nierównoległych ścian i stropów jest utrudnione i nie daje dostatecznego efektu. Wskutek małych wymiarów studia jego częstotliwości własne są bardzo nierównomiernie rozłożone w widmie częstotliwości, wpływając niekorzystnie na równomierność pola akustycznego i powodując nieprzyjemne, dudniące brzmienie głosu (tzw. "beczka"). Zjawisko to można znacznie złagodzić, stosując ustroje pochłaniające intensywnie energię dźwiękową dla podstawowych częstotliwości rezonansowych pomieszczenia oraz stosując dyfuzory.

W studiach radiowych wymienione ustroje oprócz dobrych właściwości akustycznych (czyli dźwiękochłonnych lub rozpraszających) powinny również mieć estetyczny a niekiedy dekoracyjny wygląd oraz powinny odpowiadać wymaganiom przeciwpożarowym, co w przypadku PR PIK jest bardzo istotną sprawą gdyż ma siedzibę w zabytkowej kamienicy i wymagania te są zaostrzone.

Ściany w studio S4 mogą zostać pokryte w całości płytami kartonowo-gipsowymi (rys. powyżej). Mocowanie ich odbywa się na metalowych stelażach rozmieszczonych co 1m dookoła pomieszczenia. Odległość płyty kartonowo-gipsowej od ściany wynosić powinna ok. 20 cm a przestrzeń pomiędzy ścianą o płytą wypełniona zostanie watą mineralną powodującą dodatkowe wytłumienie i ochronę przeciwdźwiękową pomieszczenia. Na wszystkich ścianach oprócz ściany sąsiadującej z korytarzem płyty zostaną położone pod pewnym kątem względem siebie. Konstrukcja ta jest pewnego rodzaju ustrojem rozpraszającym - czyli powodującym bardziej równomierne rozmieszczenie częstotliwości własnych pomieszczenia.

W dwóch narożnikach umieszczone zostały basstrapy "Venus" ("pułapki" na niskie częstotliwości ) firmy Auralex Acoustics - ustroje których największy współczynnik pochłaniania występuje dla 125¸250Hz. Celem stosowania tego ustroju jest zmniejszenie czasu pogłosu na niskich częstotliwościach. Pomiary wskazują na znaczny wzrost czasu pogłosu dla studia S4 w zakresie 125¸250 Hz. Sposób zamocowania ustroju pokazany jest na rysunku poniżej:

Ze względu na duży ruch komunikacyjny na ulicy Gdańskiej, a co za tym idzie wyraźnie słyszalne zakłócenia w studio S4 oraz reżyserni, konieczne jest zamontowanie wewnętrznych okien (gdyż na wymianę nie zezwala konserwator zabytków).
Zaproponowano okna z podwójną szybą firmy Alwa (rys. obok). Zastosowane w nich oszklenie systemem szyb zespolonych przewyższa jakością szkło produkowane tradycyjnie czyli tzw. szkło ciągnione. Powierzchnia jest absolutnie płaska i nie ma w nim efektu załamania fal. Przestrzeń między szybami może być dodatkowo wypełniona gazem szlachetnym argonem, dzięki czemu współczynnik przenikalności cieplnej k można obniżyć nawet do 1,1. Uszczelki wykonane są z kauczuku syntetycznego EPDM nie ulegającemu starzeniu. Okno to pozwala na uzyskanie izolacyjności akustycznej 54 dB, co w dużym stopniu spowodowałoby zmniejszenie zakłóceń pochodzących z ulicy Gdańskiej.

Poza tym konieczna jest wymiana uszczelek w drzwiach łączących reżysernię z korytarzem ze względu na poprawienie izolacyjności między tymi pomieszczeniami. Aby zapobiec powstawaniu echa trzepoczącego należy także zamocować na suficie dyfuzory. Wybrano ustroje sufitowe Pyramidal Diffusers firmy Acoustics First.

Poza tym na podłogę należy położyć wykładzinę dźwiękochłonną o grubości 1/8" tej samej firmy (rys. 2-6). Materiał ten posiada takie same właściwości jak wykładzina o grubości 1cm.

Projekt adaptacji akustycznej reżyserni

Reżysernia dźwięku podobnie jak studio S4 w większości zostało obłożone płytami kartonowo-gipsowymi o grubości 2 x 12,5mm w odległości od ściany ok. 200 mm. Obszar pomiędzy ścianą nośną a ścianką kartonowo-gipsową wypełniony jest watą mineralną poprawiającą izolacyjność akustyczną pomieszczenia. Okładanie pomieszczenia płytami kartonowo-gipsowymi ma swą podstawę w teorii budowy "klatki w klatce". Tę technikę stosuje się ją po to, aby ściany nośne nie przenosiły drgań z całego pionu. Jeśli istotna jest dobra izolacja akustyczna projektowanego pomieszczenia oraz polepszenie warunków akustycznych - budujemy "studio w studio". Warto także nadmienić, iż w wysokonakładowych projektach architektonicznych stosuje się również podwójną podłogę - zamocowaną na sprężystym zawieszeniu.

Reżysernia zaprojektowana została w myśl zasady LEDE (live-end-dead-end), czyli techniki podziału pomieszczenia na część żywą oraz część martwą akustycznie. Przód reżyserni, czyli ta część pomieszczenia w której znajduje się stół mikserski powinna charakteryzować się małym czasem pogłosu, aby dźwięk z monitorów odsłuchowych bez żadnych zakłóceń oraz zabarwienia dotarł do uszu realizatora nagrań. Druga zaś połowa reżyserni powinna spełniać warunki dobrej dyfuzyjności oraz czasu pogłosu z przedziału 0,4-0,5 s.

Efekt działania elementów rozpraszających takich jak walce, stożki czy prostopadłościany, zależy od ich wymiarów w stosunku do długości fali dźwiękowej. Element zaczyna działać jako rozpraszający jeśli jego wymiar jest większy od 1 długości fali. Stosowanie takich ustrojów jest bardzo utrudnione w pomieszczeniach o małej kubaturze, takich jak omawiana reżysernia. Poza tym rozpraszanie fal dźwiękowych powinno odbywać się w szerokim paśmie częstotliwości np. począwszy od 125Hz. Aby jeden z w/w ustrojów spełniał warunek rozpraszania w szerokim zakresie częstotliwości musiał by mieć głębokość ok.70 cm, co sprawia iż umieszczenie go na tylniej ścianie byłoby niemożliwe, z powodu niekorzystnego umieszczenia drzwi balkonowych. Z tego względu proponujemy rozwiązanie firmy AcousticsFirst - ArtDiffusor (rys. poniżej):

W części "martwej" pomieszczenia czyli tam gdzie znajdują się monitory odsłuchowe i konsoleta na płyty kartonowo-gipsowe zamontowany został materiał pochłaniający - pianka klinowa StudioFoam Wadges firmy Auralex Acoustics. W celu zamocowania jej do ściany wykorzystuje się klej Tubetak firmy Auralex Acoustics. Klej ten przeznaczony jest do łączenia powierzchni wykonanych z pianki nie powodując jej utleniania.